Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας μέσα από τις ιστορικές πηγές

Περιεχόμενα

5. Ψηφιακά αρχεία και συλλογές στην υπηρεσία της Ιστορίας

Οι νέες τεχνολογίες και ειδικότερα το διαδίκτυο αποτελούν σημαντικό εργαλείο, το οποίο μετασχηματίζει ουσιαστικά τον τρόπο μελέτης του ιστορικού γίγνεσθαι. Τα τελευταία χρονιά γίνεται λόγος για ένα νέο και συνεχώς εξελισσόμενο επιστημονικό πεδίο της ιστορικής επιστήμης, την Ψηφιακή Ιστορία, με στόχο τη δημιουργία, μελέτη και αξιοποίηση ψηφιακών αρχείων, τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από μια διευρυμένη ομάδα στόχο (Weller 2013). Η ανάπτυξη και δημιουργική αξιοποίηση των εφαρμογών του συμμετοχικού διαδικτύου (WEB 2.0) προσφέρει νέες δυνατότητες στον χρήστη-μελετητή μέσω ψηφιακών αρχείων, αλληλεπιδραστικών χαρτών, εικονικών κόσμων κ.λπ.

Ο ακόλουθος Πίνακας συντάχθηκε με στόχο να συμβάλει στο έργο των εκπαιδευτικών, όχι αποκλειστικά στο πλαίσιο της διδασκαλίας της γλώσσας αλλά γενικότερα της Ιστορίας. Σε αυτόν έχουν συμπεριληφθεί ενδεικτικοί, αλλά αντιπροσωπευτικοί, δικτυακοί τόποι από τους οποίους μπορεί να αντληθεί πολυτροπικό πηγαίο υλικό, το οποίο είναι δυνατό να αξιοποιηθεί από τον εκπαιδευτικό ανάλογα με τους στόχους, τις ανάγκες, αλλά και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Ο Πίνακας συμπληρώνεται από μια συνοπτική περιγραφή του περιεχομένου των αρχείων και των συλλογών, προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η περιήγηση σε αυτά και ο εντοπισμός του κατάλληλου υλικού, ανά περίπτωση.

Πίνακας 1. Ενδεικτικοί δικτυακοί τόποι με χρήσιμο υλικό
αρχείων και ψηφιακών συλλογών για τη διδασκαλία της Ιστορίας

Ακαδημία Αθηνών - Ψηφιακές Συλλογές
http://psifiakaarxeia.academyofathens.gr
Ελληνική Επανάσταση και συγκρότηση του ελληνικού κράτους
Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://www3.ascsa.edu.gr/archives
Ελλάδα και Βαλκάνια, Πολιτική, Ιστορία, Αρχαιολογία, Εθνογραφία, Εκπαίδευση (19ος - 20ος αι.)
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών - Πινακοθήκη
http://www.gallery.asfa.gr
Έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, αγιογραφίας και ψηφιδωτού (19ος - 21ος αι.)
Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών - Ψηφιακή Συλλογή
http://www.library.asfa.gr/askt1
Βιβλία, περιοδικά, χαρακτικά, αφίσες
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
http://askiweb.eu
- Αρχεία πολιτικών κομμάτων και πολιτικών νεολαιών, συνδικαλιστικών ενώσεων, σωματείων και άλλων φορέων
- Προσωπικά αρχεία και συλλογές
- Ψηφιακό Φωτογραφικό Αρχείο
Βουλή των Ελλήνων - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/I-Bibliothiki/Psifiaki-Bibliothiki
Συλλογή Εφημερίδων και Περιοδικών, Ιστορικό Κοινοβουλευτικό Αρχείο, Αρχεία
Γενικά Αρχεία του Κράτους- Αρχειομνήμων
http://arxeiomnimon.gak.gr
Αρχεία πανελλαδικής εμβέλειας
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας - Μέδουσα
http://medusa.libver.gr
Συλλογή της Βιβλιοθήκης Βέροιας, Συλλογές της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου, Σκήτης Βεροίας και του Λυκείου Ελληνίδων Βεροίας
Δημόσιες Βιβλιοθήκες Ελλάδος - Ψηφιακές βιβλιοθήκες
http://publiclibs.ypepth.gr
Υλικό δημόσιων βιβλιοθηκών: Βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, χάρτες, έγγραφα, χειρόγραφα
Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών - Συλλογή Δανιηλίς
http://xantho.lis.upatras.gr/daniilida
Περιοδικά
Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος - Ψηφιακή Συλλογή
http://www.nlg.gr/www/el/node/16 http://www.nlg.gr/www/el/node/16
Συλλογή Πανεπιστημιακών Επετηρίδων, Εφημερίδων, Χειρογράφων
Εθνική Χαρτοθήκη
http://www.maplibrary.gr
Συλλογή χαρτών
Εθνικό Θέατρο - Ψηφιοποιημένο Αρχείο
http://www.nt-archive.gr
Προγράμματα παραστάσεων, δημοσιεύματα, φωτογραφίες, μουσικές παρτιτούρες, ηχογραφήσεις, βιντεοσκοπήσεις
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Πανδέκτης
http://pandektis.ekt.gr/pandektis
- Νεοελληνική Εικονιστική Προσωπογραφία
- Ταξιδιωτική Γραμματεία, 15ος -19ος αιώνας
- Τεκμήρια Ελληνικής Χαρτογραφίας
- Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας
- Αρχείο Εραλδικών Μνημείων του Ελλαδικού Χώρου
- Έλληνες Ζωγράφοι μετά την Άλωση, 1450-1830
- Οι Λειτουργοί της Ανώτατης, Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης (19ος αι.)
- Ελληνικός Τύπος του Εξωτερικού
- Βιομηχανικές και Βιοτεχνικές Επιχειρήσεις στο Αιγαίο
- Μοναστηριακά αρχεία - Έγγραφα Αγίου Όρους και Πάτμου
- Αρχαίες Ελληνικές και Λατινικές Επιγραφές
- Μακεδονικό Βασίλειο: Τα χάλκινα νομίσματα
EKEBI-Αρχεία
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=299
- Αρχεία: συγγραφέων, λογοτεχνικών βραβείων, εικονογράφων, μεταφραστών, εκδοτών, βιβλιοπωλείων, βιβλιοθηκών, μεταφρασμένων ελληνικών βιβλίων, περιοδικών, «Βιβλίο & Τέχνη» κριτικών λογοτεχνίας, ημερίδων για βιβλιοθήκες
- Ανθολογία ελληνικής ποίησης
- Επιστήμες του ανθρώπου
- Θεματικές Εκθέσεις
Ε.Λ.Ι.Α. - Ψηφιοποιημένες συλλογές
http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php
Φωτογραφικό Αρχείο, Καρτ ποστάλ, Τύπος, Συλλογή καλλιτεχνικής ζωής
Ελληνική Στατιστική Αρχή - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://dlib.statistics.gr
Μηνιαίο Στατιστικό Δελτίο της Ελλάδος, Στατιστική Επετηρίδα της Ελλάδος, Συνοπτική Στατιστική Επετηρίδα της Ελλάδος, Αγορά Εργασίας, Βιομηχανία-Ορυχεία, Γεωργία-Κτηνοτροφία-Αλιεία, Δείκτες Τιμών, Δημόσια Οικονομικά, Δημόσιες Υπηρεσίες-Προσωπικό, Δικαιοσύνη, Εθνικοί Λογαριασμοί, Εισόδημα & Δαπάνες Νοικοκυριών, Εκπαίδευση, Εμπορική Ναυτιλία, Εμπόριο, Κώδικες-Λεξικά, Μεταφορές-Επικοινωνίες, Οικοδόμηση, Περιβάλλον, Πληθυσμός, Πολιτισμός, Τουρισμός, Υγεία, Εκθέσεις, Μελέτες
Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας - Ψηφιοποιημένο Αρχείο
http://194.177.217.107/gr/default.asp

Χειρόγραφα, Μικρογραφίες, Κατάστιχα, Έγγραφα, Εικόνες
Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου - Ψηφιακό Αρχείο
http://www.gfcdigital.gr
Κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, μεγάλου και μικρού μήκους
Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
http://www.epm.gr/epm.htm
Βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, φωτογραφίες, ηχητικό υλικό, χάρτες, κ.ά.
ΕΡΤ - Ψηφιακό Αρχείο
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/index.aspx
Ταινιοθήκη Τηλεόρασης, Αρχείο Ειδήσεων Τηλεόρασης, Αθλητικό Αρχείο Τηλεόρασης, Αρχείο Ειδήσεων Ραδιοφώνου, Αθλητικό Αρχείο Ραδιοφώνου, Θεατρική Βιβλιοθήκη Ραδιοφώνου, Δισκοθήκη-Ταινιοθήκη Ραδιοφώνου, Μουσική Βιβλιοθήκη, Φωτογραφικό Αρχείο
Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - Ψηφιακό Αρχείο
http://www.venizelosarchives.gr
Προσωπικό αρχείο Ελευθέριου Βενιζέλου, που περιλαμβάνει συλλογές εγγράφων, γραφιστικό, φωτογραφικό και χαρτογραφικό υλικό
Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού - Ιστορικοί Κόμβοι
http://web.ime.gr
Ελληνική Ιστορία, Ολυμπιακοί Αγώνες Διαμέσου των Αιώνων, Χώρος και Πόλεις, Ιστορικά Πρόσωπα, Νεολιθική Περίοδος, Αιγαίο και Αίγυπτος, Μια μέρα στα Αθηναϊκά Δικαστήρια, Βυζαντινή Λογοτεχνία, Βουλευτήριο: Φυτώριο ενός Θεσμού, Φραγκοκρατία, Παροικιακός Ελληνισμός 15ος-19ος αι., Τανζιμάτ, Παλαιά Βουλή, Εξωτερική Πολιτική 1936-1944, Οικονομική Ιστορία του Μεσοπολέμου, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού (Μικρά Ασία, Εύξεινος Πόντος, Κωνσταντινούπολη)
ΙΜΧΑ - Ψηφιακές Συλλογές
http://www.imxa.gr/collections/code/emuseum.asp?style=Browse¤trecord=1&newvalues=1&newpage=collections
- Ειδική Συλλογή βιβλίων της Βιβλιοθήκης
- Συλλογή Καραμανλίδικων βιβλίων
- Συλλογή Χαρτών
- Συλλογή πηγών για τη Νεότερη Μακεδονία
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος -Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=73
Αρχείο Παραστάσεων, αρχεία βίντεο, αρχεία ήχου, αφίσες, φωτογραφίες μακετών σκηνικού και κοστουμιών, φωτογραφίες φροντιστηριακών αντικειμένων, δημοσιεύματα τύπου, κείμενα των έργων με τις σημειώσεις συντελεστών, φωτογραφίες κοστουμιών, παρτιτούρες, προγράμματα παραστάσεων και εκδηλώσεων, φωτογραφίες πορτρέτων και 964 βιογραφικά συντελεστών, φωτογραφίες παραστάσεων, δοκιμών, δραστηριοτήτων, βιβλία της Θεατρικής Βιβλιοθήκης της Δραματικής Σχολής του Κ.Θ.Β.Ε.
Μουσείο Κινηματογράφου - Ταινιοθήκη της Ελλάδος
http://www.tainiothiki.gr/v2/index/collection
Φιλμογραφία, Φωτογραφίες, Έντυπα, Περιοδικά, Προγράμματα, Αφίσες
Μουσείο Μπενάκη - Αρχεία
http://www.benaki.gr/index.asp?id=10202&lang=gr
- Έγγραφα, αρχεία και άλλα ιστορικά κειμήλια, τα οποία καλύπτουν ως επί το πλείστον τους τελευταίους τρεις αιώνες της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής
- Αρχεία Ελλήνων συνθετών, ποιητών και πεζογράφων
Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?la=1&id=4761
Εκπαιδευτικά προγράμματα:
- ΜελΟδύσσεια: Μια μουσική ιστορία για νέους
- DIGMA: Δημιουργία ολοκληρωμένης μονάδας τεκμηρίωσης και προβολής της ελληνικής μουσικής
- Μια διαδρομή στη σύγχρονη ελληνική ιστορία μέσα από το Αρχείο Μίκη Θεοδωράκη
- «Καταγραφή, μελέτη και προβολή της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής»: Ψηφιακό Υλικό από τη Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία
- Επαγγέλματα από τον ευρύτερο χώρο του Πολιτισμού
Πανεπιστήμιο Αθηνών - Πέργαμος
http://pergamos.lib.uoa.gr
- Ιστορικό Αρχείο
- Λαογραφικό Αρχείο και Μουσειακή Συλλογή του Πανεπιστημίου Αθηνών
- Θεατρική Συλλογή
- Συλλογή Μουσικής Βιβλιοθήκης Kωνσταντίνου A. Ψάχου
- Συλλογή Μουσείου Ορυκτολογίας και Πετρολογίας
- Χειρόγραφα Σπουδαστηρίου Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας
- Συλλογή Δημοσιευμένων Εκλογικών Αποτελεσμάτων
- Αρχείο των ελληνικών κοινοτήτων της Κωνσταντινούπολης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου - Ψηφιακή Χαρτοθήκη
http://portal.lib.aegean.gr
Στατικοί και διαδραστικοί χάρτες, Άτλαντας Αιγαίου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Ψηφιοθήκη
http://digital.lib.auth.gr/?ln=el
- Αρχειακές Συλλογές
- Αρχαιολογικά γεγονότα στον Ελ. Τύπο (1832-1932)
- Συλλογή Μακεδονία
- Άρθρα Εφημερίδων
- Φωτογραφικό Αρχείο Τέχνης (18ος-20ος αι.)
- Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης του Πόντου 'Ο Κυριακίδης'
Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ανέμη
http://anemi.lib.uoc.gr
Συλλογή βιβλιογραφικών πληροφοριών, ψηφιοποιημένων βιβλίων και άρθρων με έμφαση στον Νεοελληνικό πολιτισμό.
Πανεπιστήμιο Πατρών - Κοσμόπολις
http://xantho.lis.upatras.gr/kosmopolis
Ψηφιοποιημένα φιλολογικά και λογοτεχνικά περιοδικά που κυκλοφόρησαν στο ελληνικό κράτος, αλλά και στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, από το 1834 έως το 1930.
Πανεπιστήμιο Πατρών - Πλειάς
http://xantho.lis.upatras.gr/pleias
Αποτελεί συνέχεια της συλλογής Κοσμόπολις. Περιλαμβάνει το πλήρες κείμενο ελληνικών περιοδικών του 19ου και των αρχών του 20ου αι.
Πάντειο Πανεπιστήμιο - Πάνδημος
http://pandemos.panteion.gr
- Φωτογραφικό και Ιστορικό Αρχείο Παντείου
- Αρχείο Ψηφιοποιημένων Περιοδικών
- Πανεπιστημιακές Εκδόσεις
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
http://www.snhell.gr
- Ανθολόγια Λογοτεχνίας, Αναγνώσεων, Μαρτυριών, Παιδικό
- Χρονολόγιο
- Έργα Αναφοράς
Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού - Ψηφιακές Συλλογές
http://collections.culture.gr
Ευρήματα των ελληνικών δημόσιων Μουσείων από την αρχαιότητα έως σήμερα
Φεστιβάλ Κινηματόγραφου Θεσσαλονίκης -Ψηφιακό Αρχείο
http://www.filmfestival.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=695&item=4&mode=1
Φωτογραφίες, Κατάλογοι, Πρώτο Πλάνο (εφημερίδα του Φεστιβάλ), Έντυπα, Εκδόσεις, Οπτικοακουστικό Υλικό, Αφίσες, Κινηματογραφικός Αστέρας (Εβδομαδιαία Ελληνογαλλική Κινηματογραφική Επιθεώρησις)