δ. Τι μπορείς να κάνεις για να μη σε εκφοβίζουν:

• Μίλησε γι’ αυτό που σου συμβαίνει σε έναν ενήλικα:

Αν σε εκφοβίζουν και θες αυτό να σταματήσει, πρέπει να μιλήσεις σε ένα μεγαλύτερο άτομο που εμπιστεύεσαι: σε ένα μέλος της οικογένειάς σου, σε κάποιον που σε φροντίζει ή σε κάποιον δάσκαλο ή δασκάλα στο σχολείο. Το να μιλήσεις σε κάποιον, που τα πηγαίνεις καλά μαζί του, είναι πολύ σημαντικό και αναγκαίο, αν και μερικές φορές φαίνεται πολύ δύσκολο!

Γι’ αυτό να θυμάσαι τα παρακάτω:

• Τα παιδιά που πέφτουν θύματα εκφοβισμού χρειάζονται τη βοήθεια της οικογένειας και του σχολείου. Είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις τον εκφοβισμό μόνος σου ή μόνη σου!
• Το να ελπίζεις πως ο εκφοβισμός θα σταματήσει κάποια στιγμή από μόνος του δεν βοηθά. Αν μείνεις σιωπηλός ή σιωπηλή είναι σίγουρο πως η κατάσταση θα χειροτερέψει, γιατί ο δράστης θα πιστέψει πως θα τη γλιτώσει και θα συνεχίσει να σε εκφοβίζει.
• Κανείς δεν μπορεί να σε βοηθήσει, παρά μόνο αν ζητήσεις βοήθεια. Κανείς δεν μπορεί να διαβάσει τη σκέψη των άλλων, γι αυτό πρέπει να λέμε αυτά που αισθανόμαστε!
• Οι δράστες συνήθως δεν εκφοβίζουν ένα μόνο παιδί. Μιλώντας, λοιπόν, γι’ αυτό που σου συμβαίνει, δεν βοηθάς μόνο τον εαυτό σου αλλά και τα άλλα παιδιά που εκφοβίζονται.
• Δεν είναι καθόλου κακό να πεις πως κάποιος εκφοβίζει εσένα ή  άλλα παιδιά. Αντίθετα, με το να μιλήσεις, φέρεσαι πολύ υπεύθυνα!

Πολλά παιδιά (περίπου το 50% μας λένε οι έρευνες) δεν μιλούν γι’ αυτό που τους συμβαίνει κι έτσι ο εκφοβισμός συνεχίζεται. Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους είναι ότι τα παιδιά-θύματα φοβούνται πως η κατάσταση θα χειροτερέψει, αν μιλήσουν. Πιστεύουν πως το παιδί-δράστης θα μάθει πως μίλησαν και θα θελήσει να εκδικηθεί. Δέχονται μεγάλη πίεση να μην αποκαλύψουν αυτό που συμβαίνει στους εκπαιδευτικούς, ιδίως στο γυμνάσιο, αλλιώς θα πιστέψουν όλοι πως είναι «καρφιά» και θα τους βάλουν ακόμα περισσότερο στο περιθώριο.

Κι όμως δεν είναι έτσι! Σκέψου λίγο ποιον λέμε «καρφί»: έναν άνθρωπο που λέει κάτι για να δημιουργήσει προβλήματα σε κάποιον άλλον. Πολλοί μάλιστα αυτό το βρίσκουν πολύ διασκεδαστικό. Σίγουρα, το να είσαι «καρφί» δεν είναι κάτι καλό. Όμως, όταν λες σε έναν ενήλικα πως κάποιος σε εκφοβίζει δεν είσαι σε καμία περίπτωση «καρφί». Το λες για να σταματήσεις τον εκφοβισμό και όχι για να δημιουργήσεις προβλήματα στο δράστη. Και αν ο δράστης βρει τον μπελά του, δεν θα φταίει το ότι το είπες, αλλά το ότι εκείνος κάνει κάτι που δεν είναι ούτε σωστό, ούτε δίκαιο.

Αν δεν είσαι σίγουρος ή σίγουρη για το πώς θα αντιδράσει το σχολείο, σε περίπτωση που μιλήσεις γι’ αυτό που συμβαίνει, τότε καλύτερα μίλα πρώτα σε κάποιον στην οικογένειά σου. Ένας γονιός ή αυτός που σε φροντίζει μπορεί να ζητήσει από το σχολείο να μην αποκαλυφθεί το όνομά σου. Περισσότερα γι’ αυτό θα βρεις και στη σελίδα για τους γονείς.

• Να θυμάσαι πως ο δράστης έχει το πρόβλημα, όχι εσύ!

Ένα από τα χειρότερα πράγματα που συμβαίνουν στον εκφοβισμό είναι πως τα θύματα πολλές φορές πιστεύουν πως το λάθος είναι δικό τους. Αυτό, όμως δεν είναι αλήθεια. Κανείς δεν αξίζει να γίνεται θύμα και ο δράστης δεν έχει καμία δικαιολογία. Ο εκφοβισμός είναι πάντα λάθος.

Όταν κάποιος μας εκφοβίζει, συχνά, μας κάνει να πιστέψουμε πως φταίμε εμείς που γινόμαστε στόχος, επειδή με κάποιο τρόπο κάνουμε ή λέμε κάτι λάθος ή επειδή είμαστε κάπως διαφορετικοί. Μπορεί να μας κοροϊδεύουν για το ύψος μας, το βάρος μας, το χρώμα των μαλλιών μας, τις ικανότητές μας ή τις αδυναμίες μας, τους βαθμούς μας, τα γυαλιά που φοράμε, μια αναπηρία που έχουμε, τα ρούχα μας, την οικογένειά μας, την προφορά μας, τη χώρα μας ή τη θρησκεία μας. Έτσι, αρχίζουμε να σκεφτόμαστε: «Αν ήμουν πιο ψηλός, ή αν ήμουν πιο αδύνατη, ή αν μιλούσα διαφορετικά…δεν θα γινόμουν θύμα».

Αυτό, όμως,  δεν είναι αλήθεια. Το παιδί που θέλει να εκφοβίσει, ακόμα και αν δεν υπάρχει καμιά διαφορά, σκαρφίζεται κάποια για να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά του. Άλλωστε, τα δικαιώματα όλων των παιδιών αναγνωρίστηκαν και, σίγουρα, κανένα παιδί δεν αξίζει εκφοβιστικές συμπεριφορές, αφού η ελευθερία του να είμαστε ο εαυτός μας είναι δικαίωμα όλων μας.

Όλοι έχουμε το δικαίωμα να είμαστε διαφορετικοί. Διάβασε για τα δικαιώματά σου εδώ:

Ο εκφοβισμός είναι μια μορφή «κακοποίησης», αφού είναι σκόπιμος και προκαλεί τραύματα, σωματικά ή ψυχικά. Το δικαίωμα των παιδιών να προστατεύονται από κάθε μορφής βία συνδέεται στενά με τα δικαιώματά τους στη φροντίδα, την ανάπτυξη, την υγεία, τη μόρφωση, την ελεύθερη έκφραση των απόψεών τους, την ενημέρωση, την ψυχαγωγία, την κοινωνική συμμετοχή και την προστασία από κάθε είδους διάκριση.

«Κάθε άτομο πρέπει να έχει το δικαίωμα να μη βιώνει καταπίεση και σκόπιμη επαναλαμβανόμενη ταπείνωση στο σχολείο όπως και στην κοινωνία. Κανένας μαθητής δεν θα πρέπει να φοβάται να πάει στο σχολείο μήπως κάποιος τον παρενοχλήσει ή τον εξευτελίσει, και κανένας γονέας δεν θα πρέπει να ανησυχεί μήπως συμβεί κάτι τέτοιο στο παιδί του» .

Στο άρθρο 16, στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, (http://www.unicef.gr/symbs.php) δηλώνεται πως κάθε παιδί δικαιούται να προστατεύεται από το νόμο, αν κάποιος επέμβει παράνομα στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένειά του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του ή αν κάποιος προσβάλει την τιμή και την υπόληψή του.

Στο άρθρο 19(1), δηλώνεται πως τα Συμβαλλόμενα Κράτη, που υπέγραψαν  τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα (νομοθετικά, εκπαιδευτικά, κοινωνικά) για να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βίαιων επιθέσεων, σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλησης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, όσο βρίσκεται με τους γονείς του ή με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο στο οποίο οι γονείς του το έχουν εμπιστευθεί.

Περισσότερες πληροφορίες για τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού μπορείς να βρεις εδώ: http://www.unicef.gr/symbs.php

• Μην απαντάς στη βία με βία!

Πολλοί πιστεύουν πως αν αντεπιτεθείς και παλέψεις με το δράστη, εκείνος θα το βάλει στα πόδια, γιατί κατά βάθος είναι δειλός. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Στα παιδιά που εκφοβίζουν αρέσει να μαλώνουν κι έτσι η κατάσταση θα γίνει χειρότερη. Ακόμα κι αν κερδίσεις, μπορεί ο δράστης να πείσει το σχολείο πως εσύ ξεκίνησες τον καβγά ή να σου επιτεθεί για εκδίκηση με τη βοήθεια και  άλλων παιδιών που τον υποστηρίζουν. Να θυμάσαι: η βία φέρνει πάντα βία!

Αν δέχεσαι σωματικές επιθέσεις, δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να το δεχτείς ούτε να το αντιμετωπίσεις μόνος ή μόνη σου. Πρέπει να ενημερώσεις οπωσδήποτε τους δασκάλους ή τους γονείς σου.

Αν οι επιθέσεις είναι λεκτικές (βρισιές, κοροϊδίες, απειλές) τότε:

• μη δείχνεις πανικό ή αναστάτωση, ακόμα κι αν  πληγώνεσαι και θυμώνεις πολύ με αυτά που ακούς
• αγνόησε εντελώς όσα ακούς –προσποιήσου πως δεν άκουσες τίποτα
• προσπάθησε να αποφύγεις το δράστη ή τους δράστες, όχι όμως τρέχοντας ή δείχνοντας πανικό
• χρησιμοποίησε έξυπνες ατάκες για να απαντήσεις στο δράστη. Απάντησε με χιούμορ: για παράδειγμα, αν κάποιος σου πει «Είσαι ηλίθιος» μπορείς να απαντήσεις «Ωραία, αυτό μας κάνει δύο! (that makes two of us)»
• χαμογέλα ή γέλα με αυτά που ακούς σαν να μη σε ενοχλούν καθόλου
• πες «ευχαριστώ» ή κάτι παρόμοιο κάθε φορά που κάποιος σου λέει κάτι κακό. Ο δράστης που έχει σκοπό να σε πληγώσει, ακούγοντας «ευχαριστώ», τα χάνει και καταλαβαίνει πως δεν μπορεί εύκολα να σε αναστατώσει

Μπορείς και να αντιμετωπίσεις τον εκφοβισμό πιο δυναμικά:

δείξε σίγουρος ή σίγουρη για τον εαυτό σου, κοίταξε το δράστη ίσια στα μάτια και πες με σταθερή και αυστηρή φωνή πως θέλεις να σταματήσει αυτό που κάνει

πες στο δράστη πως δεν σε ενδιαφέρει η γνώμη του για σένα και πως ό,τι κι αν πει ή ό,τι κι αν κάνει δεν πρόκειται να σε στενοχωρήσει. Για παράδειγμα: «Τι κι αν είμαι κοντός; Δεν με πειράζει καθόλου» ή «Νομίζω πως τα γυαλιά μου είναι υπέροχα. Ποιο είναι το πρόβλημά σου?»

να θυμάσαι πάντα πως είσαι μοναδικός ή μοναδική και πως αξίζεις, όπως κάθε άνθρωπος, ακόμα κι αν είσαι διαφορετικός ή διαφορετική. Προσπάθησε να σκέφτεσαι τα καλά σου στοιχεία και μην πιστεύεις αυτά που λέει ο δράστης για σένα.

προσπάθησε να αρνηθείς να κάνεις αυτό που σου λέει ο δράστης. Μην τον αφήσεις να νικήσει. Συνέχισε να κάνεις αυτό που ευχαριστεί εσένα και όχι εκείνον ή εκείνη που σε εκφοβίζει.

αν τίποτα από αυτά δεν βοηθήσει μίλα σε κάποιον μεγαλύτερο ή σε κάποιον φίλο ή φίλη σου. Μπορείς ακόμα να τηλεφωνήσεις, χωρίς χρέωση,

• στη γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων,  με αριθμό 116 111

να μιλήσεις γι’ αυτό που σε απασχολεί και να ζητήσεις βοήθεια. Η γραμμή αυτή λειτουργεί από Δευτέρα έως και Παρασκευή, από τις 14:00 μ.μ. έως τις 20:30 μ.μ.