Εισαγωγή

Γ. ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ

1. Διαπολιτισμικές παιδαγωγικές πρακτικές στη διδασκαλία

Ο Δημήτριος Μπατζάκας παρουσιάζει μια σειρά δράσεων που ανέπτυξε σε συνεργασία με συναδέλφους του στο πλαίσιο ενός προγράμματος με θέμα «Η Αφρική και η Ασία συναντούν τον ελληνικό πολιτισμό». Με συμμετοχικές, συνεργατικές και εμπειρικές μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης οι μαθητές -ανήλικοι «παράνομοι» μεταναστών, κυρίως από αφρικανικά και ασιατικά κράτη- γνωρίζουν τον ελληνικό πολιτισμό, μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και αποκτούν δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινότητά τους στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζουν τον δικό τους πολιτισμό στους συμμαθητές τους και στις συμμαθήτριές τους. Ο συγγραφέας, αξιολογώντας το πρόγραμμα, συμπεριλαμβάνει στα πλεονεκτήματά του και τα εξής: «η έχθρα που υπήρχε μεταξύ κυρίως των αλβανόφωνων μαθητών για τους νέους μαθητές από Αφρική και Ασία έχει σχεδόν εκλείψει: η αντιπαράθεση και οι αντιζηλίες μεταξύ των μαθητών από Αφρική και Ασία ξεπεράστηκαν ... πλέον κάνουν 'παρέα' μεταξύ τους,.οι ημεδαποί μαθητές μας (ακόμη και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου) ξεπέρασαν τις επιφυλάξεις και στην πλειονότητά τους 'αγκάλιασαν' τους νέους αλλοδαπούς συμμαθητές τους. Η τοπική κοινωνία επίσης ανταποκρίθηκε και στήριξε τις προσπάθειές μας για να βοηθήσουμε και να ανακουφίσουμε όσο ήταν δυνατόν τα 'αναξιοπαθούντα' αυτά παιδιά».

2. Καινοτομίες στη λειτουργία του σχολείου και στη σχολική ζωή

Ο Πασχάλης Σέντερης στο κείμενο με τίτλο «Διαχείριση σχολικών συγκρούσεων μέσα από τη διαμεσολάβηση: ένα διαπολιτισμικό σχήμα παρέμβασης στο 5ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης», μετά από μια θεωρητική εισαγωγή στην πρακτική της διαμεσολάβησης, παρουσιάζει ένα διαπολιτισμικό ετήσιο πρόγραμμα παρέμβασης στο παραπάνω σχολείο με την εκπαίδευση μαθητών διαμεσολαβητών. Το πρόγραμμα αυτό είχε ως στόχο την ενδυνάμωση των μαθητών και μαθητριών που συμμετείχαν, αναπτύσσοντας δεξιότητες που θα τους επιτρέπουν να διαχειρίζονται καταστάσεις συγκρούσεων και εκφοβισμού μέσα στον σχολικό χώρο, αλλά και να αποκτούν συναισθήματα αυτοσεβασμού και αλληλοσεβασμού. Αξιολογώντας δε το πρόγραμμα αυτό σημειώνει ότι «η αντιμετώπιση των ενδοσχολικών συγκρούσεων μέσα από τη διαμεσολάβηση ενισχύει την ενσυναίσθηση των εμπλεκόμενων μαθητών, αυξάνει το αίσθημα αλληλεγγύης και ωθεί τους μαθητές στο να αναγνωρίσουν τη διαφορετικότητα ή τον πολιτισμό του 'άλλου'».

Η Μαρίνα Mήσιου παρουσιάζει ένα πρόγραμμα παρέμβασης εξαμηνιαίας διάρκειας σε Έλληνες και αλλοδαπούς μαθητές γυμνασίου ενός τμήματος ένταξης με θέμα «Μορφές βίας και τρόποι αντιμετώπισης μέσω ενός προγράμματος παρέμβασης». Αναπτύσσοντας μια σειρά από διαφοροποιημένες παιδαγωγικές πρακτικές επιδίωξε την ενημέρωση των μαθητών για τις διάφορες μορφές βίας και τους τρόπους προσέγγισής τους. Η συγγραφέας αξιολογώντας το πρόγραμμα σημειώνει ότι «εκτός από τους προφανείς στόχους, να βελτιώσουν τη συμπεριφορά τους, να λύνουν με διάλογο τις διαφορές τους, να φροντίζουν το περιβάλλον και τους γύρω τους κ.λπ., κατάφερα να τους κάνω να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να δεθούν ως τμήμα, να προσέχουν, να σέβονται και να ακούν ο ένας τις απόψεις του άλλου, να προβληματίζονται για το σωστό και το λάθος, για το ηθικό κι ανήθικο, για τη διαφορετικότητα και να μοιράζονται στιγμές, βιώματα, προβληματισμούς, αντικείμενα, ιδέες».

3. Καινοτόμες διδακτικές-μεθοδολογικές πρακτικές στη διδασκαλία των μαθημάτων και στην εξωσχολική εκπαίδευση

Η Ευπραξία Βλαχοδήμου παρουσιάζει υπό τον τίτλο «Όλοι μαζί – ομάδα δυνατή» δύο παιδαγωγικές πρακτικές που ανέπτυξε στο μάθημα της τεχνολογίας της Β΄ τάξης με στόχο, αφενός, τη διαφοροποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και, αφετέρου, τη δημιουργία συνθηκών ομαδικής-συνεργατικής μάθησης. Προσεγγίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ετερότητα από διαπολιτισμική σκοπιά «οι μαθητές και οι μαθήτριες ενθουσιάστηκαν... συνειδητοποίησαν ότι η ομαδική εργασία είναι εφικτή και αποτελεσματική, εφαρμόσιμη σε καίριους τομείς της εργασίας με επιτυχία και εκτίμησαν τα πλεονεκτήματά της».

Η Ιορδάνα Τσιωνά και η Κατερίνα Αγγελοπούλου παρουσιάζουν ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα διαδικασίας με θέμα «Διατροφικές συνήθειες: υγεία και πολιτισμός» και συνεργαζόμενα μαθήματα, κυρίως, τη βιολογία και την αγγλική γλώσσα. Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε σε ένα πολυπολιτισμικό σχολικό τμήμα με κύριες επιδιώξεις, αφενός, την αγωγή υγείας και, αφετέρου, τη γνώση, την αποδοχή της ετερότητας και του πολιτισμού της αλλά και την ενίσχυση του αλληλοσεβασμού και της αλληλοκατανόησης μεταξύ όλων των μαθητών και την ενδυνάμωση της συνεργασίας τους.