Εισαγωγή

Α. ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

1. Διαπολιτισμικές παιδαγωγικές πρακτικές στη διδασκαλία

Η Δέσποινα Ευαγγέλου παρουσιάζει ένα διαθεματικό, διαπολιτισμικό σχέδιο εργασίας με τον τίτλο «Πρίγκιπες ... και πριγκίπισσες ...», στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται το παραμύθι. Η συγγραφέας, αξιολογώντας τη δράση της, σημειώνει «δεν μπορώ να σκεφτώ ότι μπόρεσα μέσα σε ένα μικρό διάστημα να αποκαθηλώσω από τα παιδιά έννοιες στερεοτύπων» και αποφαίνεται ότι η προσπάθεια αυτή είναι σκόπιμο να είναι συνεχής για να αποδώσει καρπούς.

Η Μαρία- Αργυρώ Ζιάκα σχεδίασε, με σαφή διαπολιτισμική στόχευση, και υλοποίησε ένα διαθεματικό σχέδιο εργασίας με τίτλο «Ο κήπος με τις 11 γάτες. Η γάτα Χαλιμά», το οποίο αναπτύχθηκε μέσα από πολλές διαφορετικές δραστηριότητες με επιδίωξη τη γνώση και αποδοχή του εαυτού, της ετερότητας και του πολιτισμού της. Αξιολογώντας δε συνολικά τη δράση της, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα νήπια «ανακάλυψαν ότι έχουν αρκετές ομοιότητες με τους συμμαθητές τους που προέρχονται από διαφορετικό πολιτισμό. Έμαθαν να εκτιμούν και τη δική τους διαφορετικότητα, μέσα από την αυτοαποδοχή».

Η Εύη Κομπιάδου ανέπτυξε ένα σχέδιο εργασίας με θέμα «"Αγαπημένο μου ημερολόγιο": ένα πλαίσιο και στρατηγικές ενίσχυσης του κλίματος αποδοχής στην προσχολική εκπαίδευση». Αυτή η καινοτόμος πρακτική απέβλεπε στη διερεύνηση των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των νηπίων με απώτερο σκοπό τη βελτίωση του κλίματος αλλά και της συνοχής της κοινωνικής ομάδας. Στον πυρήνα του σχεδίου εργασίας τέθηκε ως διδακτικό εργαλείο το κείμενο: «...Αγαπημένο μου Ημερολόγιο...» αυθεντικό κείμενο της Ιρλανδής μαθήτριας Fiona Reid, που βραβεύτηκε στον διαγωνισμό "Schools against racism poetry competition" του 2006.

2. Καινοτομίες στη λειτουργία του σχολείου και στη σχολική ζωή

Η Στεφανία Βουβουσίρα ανέπτυξε ένα διαπολιτισμικό σχέδιο εργασίας με τίτλο «Η Χιονάτη συναντά την Αlba Ca Zapada» με αφορμή την εκδοχή του γνωστού παραμυθιού στα ελληνικά και στα ρουμάνικα, έχοντας ως επιδίωξη την ανάπτυξη της δημιουργικής δράσης και της συνεργασίας, την ενίσχυση του πολυγραμματισμού και την αποδοχή της ετερότητας στην τάξη. Το σχέδιο εργασίας ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία του βιβλίου από τα παιδιά: «Η Άλμπα Κα Ζαπάντα και η Χιονάτη Κολλητές φίλες».

Η Ελένη Αλεξάκη και η Ελένη Νικολουδάκη συνεργάστηκαν στην ανάπτυξη του διαπολιτισμικού σχεδίου εργασίας με τίτλο «Όταν η γλώσσα γίνεται παιχνίδι: Η ελληνική γλώσσα ως μέσο συμπόρευσης σε μια πολυπολιτισμική τάξη», το οποίο εισήγαγε νέες παιδαγωγικές πρακτικές και απέβλεπε στη βελτίωση του επιπέδου ελληνομάθειας τόσο από τους ελληνόφωνους όσο και από τους αλλοδαπούς μαθητές και στην αποδοχή της μητρικής γλώσσας των αλλοδαπών μαθητών. Αποτιμώντας την πρακτική τους οι συγγραφείς αποφαίνονται ότι «τα παιδιά έμαθαν τις περισσότερες από τις λέξεις που διδάχθηκαν και κατάφεραν να τις χρησιμοποιούν με άνεση και σε πλαίσιο εκτός της ιστορίας... [και]... δεν παραλείψαμε τον σεβασμό στη γλώσσα των αλλοδαπών μαθητών. Πολύ συχνά οι αλλοδαποί μαθητές επικοινωνούσαν μεταξύ τους στη μητρική τους γλώσσα για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο, ενώ τα ελληνόπουλα της τάξης έμαθαν συνήθειες, τραγούδια και λέξεις από τις χώρες των φίλων τους».

3. Καινοτόμες διδακτικές-μεθοδολογικές πρακτικές στη διδασκαλία των μαθημάτων και στην εξωσχολική εκπαίδευση

Η Αικατερίνη Τσιλεπώνη εφάρμοσε μια διαπολιτισμική πρακτική με θέμα τα «Δικαιώματα από την πρώτη μέρα. Εκπαίδευση και φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία», με επιδίωξη την ενημέρωση αναφορικά με τα δικαιώματα των παιδιών -με έμφαση στο δικαίωμα για εκπαίδευση-, τη ζωή των παιδιών του κόσμου και την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, την κατανόηση του δικαιώματος της διαφορετικότητας του πολιτισμού του «άλλου» και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Ως διδακτικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, εκπαιδευτικό υλικό από την ActionAid και από την UNICEF. Η δράση, σύμφωνα με την αυτοαξιολόγηση της συγγραφέως, ήταν επιτυχημένη και έγινε σε ευχάριστο κλίμα, ενώ η επιδίωξη για υλοποίηση στόχων της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης «δεν ήταν μια μεμονωμένη προσπάθεια, αλλά αποτελεί μέρος του διαπολιτισμικού προσανατολισμού που έχει ο ετήσιος προγραμματισμός του εκπαιδευτικού μας έργου».