Το βιωματικό εργαστήριο ως μέθοδος επιμόρφωσης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων αντιμετώπισης και επικοινωνίας

Εισαγωγή

Η αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς που εμφανίζουν οι μαθητές στο σχολείο αποτελεί μια θεματική που συχνά συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικά σεμινάρια. Ως προβλήματα συμπεριφοράς των μαθητών προσδιορίζονται, συνήθως, συμπεριφορές ανυπακοής, έλλειψης σεβασμού προς τους εκπαιδευτικούς, επιθετικότητα προς τους συμμαθητές, αδιαφορία προς την εκπαιδευτική διαδικασία, απουσία συμμετοχής στο μάθημα.

Τα αιτήματα που συνήθως εκδηλώνουν οι εκπαιδευτικοί στα σεμινάρια αυτά είναι να μπορούν να κινητοποιήσουν τους μαθητές αυτούς (ώστε να συμμετέχουν αποτελεσματικά και με συνέπεια στην εκπαιδευτική διαδικασία, να πειθαρχούν στους κανόνες του σχολείου, να μη διαταράσσουν το κλίμα της τάξης) και ακόμη να μπορούν οι ίδιοι να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις συγκρούσεις που συναντούν και να συνεργάζονται με τους γονείς στην κατεύθυνση αυτή. Τα αιτήματα αυτά αντανακλούν την ανάγκη των εκπαιδευτικών να αναπτύξουν αποτελεσματικούς τρόπους παρέμβασης ή να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες αντιμετώπισης που θα τους επιτρέπουν να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά στις δυσκολίες που εμφανίζουν οι μαθητές τους και να πετυχαίνουν αλλαγές στο εκπαιδευτικό τους περιβάλλον.

Η δυνατότητα του ατόμου να παρεμβαίνει αποτελεσματικά στο περιβάλλον του και να πετυχαίνει αλλαγές στον τρόπο που αλληλεπιδρά με αυτό έχει μελετηθεί συστηματικά από τον Α. Bandura στο πλαίσιο της κοινωνιογνωστικής θεωρίας (1986). Επίσης, η αλληλεπίδραση εντός του σχολικού πλαισίου μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών, ειδικά για θέματα που συνδέονται με τις δυσκολίες συμπεριφοράς των μαθητών και την αντιμετώπισή τους, έχει μελετηθεί διεξοδικά στο πλαίσιο της Συστημικής προσέγγισης από τις Ε. Dowling & Ε. Osborne (2001). Οι βοηθητικές αλληλεπιδράσεις που μπορούν να αξιοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να αναπτύξουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας στην τάξη, έχουν προσδιοριστεί στο πλαίσιο της προσωποκεντρικής προσέγγισης από τον C. Rogers (1967, 1983).

Αξιοποιώντας τις αρχές των παραπάνω θεωρητικών προσεγγίσεων και προσεγγίσεων συμβουλευτικής, οργανώθηκαν βιωματικά εργαστήρια¹ -ως μέθοδος επιμόρφωσης σε σεμινάρια εκπαιδευτικών- που είχαν ως στόχο:

1. την ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάλυσης των προβλημάτων συμπεριφοράς που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές τους,
2. την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και παρέμβασης που μπορούν να εφαρμόσουν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να αναπτύξουν ένα κλίμα συνεργασίας με τους μαθητές, συναδέλφους και γονείς στο σχολικό πλαίσιο.