Ο ρόλος του σχολικού συμβούλου στη βελτίωση του έργου της σχολικής μονάδας. Θεωρητικές επισημάνσεις και παιδαγωγικές πρακτικές

Α΄ Εισαγωγή

Η πληθυσμιακή σύνθεση του μαθητικού δυναμικού στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο έχει μεταβληθεί δημιουργώντας νέα δεδομένα στη σχολική πραγματικότητα και κυρίως σε ό,τι αφορά τη μαθησιακή διαδικασία, η οποία πλέον συντελείται μέσα σε ένα νέο πλαίσιο. Η πολυπολιτισμική σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού και η συνεκπαίδευση παιδιών που είναι φορείς ενός διαφορετικού πολιτισμικού και γλωσσικού εργαλείου διαμορφώνουν μια «άλλη» πραγματικότητα, προσφέροντας ευκαιρίες για εμπλουτισμό της μαθησιακής διαδικασίας. Ωστόσο, η ανομοιογένεια που χαρακτηρίζει το σύγχρονο πολυπολιτισμικό σχολείο δυσκολεύει το έργο του εκπαιδευτικού και δυσχεραίνει την προαγωγή της μάθησης.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο είναι να συμβάλει στην προετοιμασία όλων των μαθητών για τη μελλοντική συνύπαρξή τους σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, αξιοποιώντας δημιουργικά την πολιτισμική ετερότητα. Παράλληλα, οφείλει να συμβάλει στη διαμόρφωση υψηλών σχολικών επιδόσεων από όλους τους μαθητές, είτε ανήκουν στην πλειονοτική είτε σε μειονοτικές ομάδες, στοιχείο που μετουσιώνεται στη μείωση του φαινομένου της σχολικής αποτυχίας και της σχολικής διαρροής. Για να αντεπεξέλθει ο εκπαιδευτικός στον ρόλο αυτό, πέρα από επαγγελματική συνείδηση και κοινωνική ευαισθησία, είναι ανάγκη να διαθέτει την ανάλογη παιδαγωγική γνώση, να ενεργεί στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής και να έχει την ετοιμότητα να αξιοποιεί ευέλικτες εκπαιδευτικές πρακτικές. Ο εκπαιδευτικός καλείται να προσαρμόσει τη διδασκαλία στις μαθησιακές δυνατότητες του κάθε μαθητή και να υποβοηθήσει την ανάπτυξη όλων των μαθητών, ώστε να εκπληρώσει το αίτημα για ισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών. Στο πλαίσιο αυτό καθίσταται αναγκαία η αξιοποίηση εναλλακτικών διδακτικών σχημάτων μέσα στην τάξη, η ανάληψη ευθυνών από τον εκπαιδευτικό μέσα και έξω από τη σχολική τάξη, η ευελιξία στη διαχείριση ποικίλων κοινωνικών καταστάσεων και η ανακάλυψη τρόπων υλοποίησης των αρχών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης (Ευαγγέλου 2007).

Οι νέες ορίζουσες της εκπαιδευτικής πραγματικότητας θέτουν ως κυρίαρχη απαίτηση την υποστήριξη-εμψύχωση του εκπαιδευτικού μέσα σε ένα πλαίσιο συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων ενηλίκων, πρωτίστως δε επιβάλλουν τη συνεργασία εκπαιδευτικού και σχολικού συμβούλου¹. Ο σχολικός σύμβουλος μπορεί να δρομολογήσει ουσιαστικές παρεμβάσεις για τα σχολεία παιδαγωγικής ευθύνης του, πάντα υπό την εποπτεία και καθοδήγηση του οικείου τμήματος Επιστημονικής - Παιδαγωγικής Καθοδήγησης. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, προγραμματίζει το εκπαιδευτικό έργο τους και κατόπιν προτείνει στους διδάσκοντες το πρόγραμμα εφαρμογής των προγραμμάτων σπουδών για τα μαθήματα της ειδικότητάς του ή μεριμνά για την εφαρμογή του προτεινόμενου από το Υπουργείο προγραμματισμού. Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς παρακολουθεί, συντονίζει και επαναπροσδιορίζει τον προγραμματισμό φροντίζοντας ταυτόχρονα να καθοδηγεί επιστημονικά και παιδαγωγικά τους εκπαιδευτικούς. Στόχος του είναι να βελτιωθούν σε θέματα διδακτικής, ώστε να καλύπτουν τις καθημερινές τους ανάγκες λαμβάνοντας υπόψη τις επιταγές της σύγχρονης ψυχοπαιδαγωγικής θεωρίας και της διδακτικής μεθοδολογίας. Υποστηρίζει την εφαρμογή εκπαιδευτικών καινοτομιών και προτείνει λύσεις, όποτε διαπιστώνει αδυναμία στην εφαρμογή τους. Επομένως, η βοήθειά του είναι καταλυτική και συνίσταται στην ενίσχυση πρωτοβουλιών από τους εκπαιδευτικούς και στη δημιουργία θετικών κινήτρων. Ο σχολικός σύμβουλος ως φορέας σύγχρονων επιστημονικών, παιδαγωγικών και διδακτικών μεθόδων εργάζεται για την ενδυνάμωση της σχολικής μονάδας και την αποτελεσματικότερη οργάνωση, διοίκηση και διαχείρισή της (Γιοκαρίνης 2000).