Basic HTML Version
A´ ΜΕΡΟΣ
|
Το μουσείο ήταν τέλειο!
8
Η Διαπολιτισμική Διάσταση στη Μουσειακή Εκπαίδευση
Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης
Καθηγητής Α.Π.Θ.
«Δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν
να μάθουν τον κόσμο χωρίς τη βοήθεια των άλλων, γιατί πραγματικά αυτός ο κόσμος είναι οι άλλοι»
Jerome Bruner (1985)
1. Η «διαπολιτισμική διάσταση στην εκπαίδευση»: εννοιολογική αποσαφήνιση και σύντομη ιστορική
αναδρομή
Η διαπολιτισμική διάσταση στην εκπαίδευση παραπέμπει στη διαχείριση της πολιτισμικής ετερότητας, είτε πρόκειται για ετερότητα
διακρατική είτε για πολιτισμική πολλαπλότητα μέσα στο το ίδιο το κράτος. Αποσκοπεί στη με θετικό πρόσημο πρόσληψη από το εκπαι-
δευτικό σύστημα της γλωσσικής και πολιτισμικής ποικιλίας, που, εμφανώς πλέον, παρουσιάζει ο ετερογενής μαθητικός πληθυσμός.
Ο όρος
«διαπολιτισμική εκπαίδευση»
πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στην επίσημη εκπαιδευτική πολιτική των
ΗΠΑ και του Καναδά. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών σχολικής αποτυχίας,
που παρουσίαζαν τα παιδιά των ξενόφωνων μειονοτήτων. Την εποχή αυτή, τα αίτια της σχολικής αποτυχίας εντοπίζονταν στην ανε-
παρκή γνώση της επίσημης γλώσσας του σχολείου. Έτσι, οργανώθηκαν τμήματα ενισχυτικής διδασκαλίας, τα οποία όμως σχετικά
γρήγορα αντικαταστάθηκαν από μια σχολική πολιτική που αναγνώριζε τη μητρική γλώσσα των παιδιών ως ισότιμη με την επίσημη. Το
βάρος τότε μετακινήθηκε στην ίδρυση δίγλωσσων τάξεων μέσω προγραμμάτων αντισταθμιστικής εκπαίδευσης. Σταδιακά, όμως, έγινε
φανερό ότι η ικανοποιητική γνώση και των δύο γλωσσών δεν ήταν συνθήκη επαρκής για τη σχολική επιτυχία. Οι μελέτες έδειχναν ότι
το πρόβλημα των παιδιών των μειονοτήτων εντοπιζόταν όχι τόσο στον γλωσσικό κώδικα αλλά κυρίως στην άγνοια των συμβολικών πο-
λιτισμικών κωδίκων. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν ήταν καλά προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν την πολιτισμική
ιδιαιτερότητα αυτών των παιδιών. Έτσι, τα προγράμματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στα μέσα της δεκαετίας του ’70 εστιάστηκαν
στην προσπάθεια γνωριμίας με την κουλτούρα του «άλλου», κάτι που όμως οδηγούσε πολύ συχνά στην ενίσχυση στερεοτύπων και στη
δημιουργία μιας εξωτικής εικόνας για το διαφορετικό.
Στην Ευρώπη, τα πρώτα θεσμικά μέτρα απέβλεπαν στο να αντιμετωπιστεί η εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών. Το 1977 δη-
μοσιεύθηκε μια κοινοτική οδηγία η οποία συνόψιζε τα μέτρα που ήδη είχαν αρχίσει να λαμβάνουν οι χώρες υποδοχής, καθεμιά με
τον δικό της τρόπο: διδασκαλία της γλώσσας της χώρας υποδοχής σε ειδικές τάξεις, ενίσχυση της διδασκαλίας της γλώσσας και της
κουλτούρας της χώρας προέλευσης και δημιουργία προγραμμάτων αρχικής και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών που
ασχολούνταν με την εκπαίδευση παιδιών μεταναστών. Η οδηγία ενέτασσε την όλη διαδικασία στο πλαίσιο μιας πιθανής επανένταξης
των παιδιών της δεύτερης γενιάς στις χώρες καταγωγής των γονιών τους και προέβλεπε τη συνεργασία των κρατών υποδοχής με τα
Α� ΜΕΡΟΣ